گنجینۀ نسخ خطی انستیتو شرق شناسی و میراث خطی آکادمی علوم تاجیکستان

گنجینه های دست نویس شرقی آکادمی علوم جمهوری تاجیکستان بزرگ ترین مخزن نسخه های دست نویس در تاجیکستان و یکی از مراکز مهم یادگارهای خطی فارسی و شرقی در آسیای مرکزی است. این گنجینه در سال ۱۹۵۳م به فرمان حکومت جمهوری شوروی تاجیکستان تأسیس شد و هدف آن جمع آوری نسخ خطی و تحقیق همه جانبه و عمیق درباره آن ها بود. هم اکنون در این گنجینه بیش از ۵۷۶۰ جلد نسخۀ خطی و ۶۴۰۰ جلد کتاب چاپ سنگی موجود است. اکثر دست نویس های گنجینۀ نسخ خطی به خط و زبان فارسی و یک سوم آن ها به زبان عربی و ترکی و بعضی دیگر از زبان های شرقی است. حوزۀ جغرافیایی این دست نویس ها نیز بسیار وسیع است و ماوراءالنهر، افغانستان، ایران، پاکستان، هند، قشقر، قفقاز و دیگر مناطق را دربرمی گیرد. ازلحاظ تاریخ کتابت نیز دست نویس های این گنجینه دوره ای بین سده های نهم تا بیستم میلادی را فرامی گیرند. دایرۀ موضوعات و مسائل دربرگرفتۀ این نسخ بسیار وسیع و شامل تمام رشته های علم و ادب و هنر است. در این مقاله نگارنده به معرفی برخی از مهم ترین دست نویس های موجود در این گنجینه مثل تاریخ طبری، التفهیم، کیمیای سعادت، کلیات سعدی، نفحات الانس و... پرداخته است.